Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng và các thành viên Quỹ Tôn vinh tiếng Việt và chữ Quốc ngữ đã tới Bồ Đào Nha chuẩn bị lễ đặt biểu tượng tri ân Linh mục Francisco De Pina – người có công đầu trong việc sáng tạo chữ Quốc ngữ. Đồng Hành xin giới thiệu bài viết của Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng.
NGUYỄN ĐĂNG HƯNG
Tin vui đã đến hôm qua, ngày 18/11/2023. BIỂU TƯỢNG TRI ÂN chiều cao 3 m, bề ngang 1 m 65, đúc thủ công bằng đồng, phát xuất từ ý tưởng ban đầu của ban Chủ trương Quỹ Tôn Vinh tiếng Việt và Chữ Quốc Ngữ và được Công ty Huy Anh ở Tam Kỳ thực hiện thiết kế thi công đã đến cảng PORTO LEIXOẼS. Các thủ tục hải quan khá phức tạp do Ủy Ban hành chính thành phố GUARDA đứng ra chịu trách nhiệm đã được chấp nhận.
Biểu tượng tri ân sẽ được chở về Guarda ngày 20/11, đúng hai ngày trước khi chúng tôi từ Việt Nam kịp sang để bắt tay vào việc dựng tượng.
Chúng tôi đã thở phào nhẹ nhõm sau những ngày chờ đợi, vì thời gian di chuyển, bặt tin căng thẳng.
Quy trình thiết kế, xây dựng đã bắt đầu âm thầm từ hai năm trước với sự phối hợp giữa Ban Điều hành Quỹ “Tôn Vinh tiếng Việt và Chữ Quốc Ngữ” cơ sở thiết kế Huy Anh tại Tam Kỳ và xưởng đúc đồng tại Thanh Chiêm, đã có kết quả mỹ mãn. Ngày đầu tiên lên dự án thực hiện chính là ngày 15/12/2020, đúng 395 năm ngày giáo sỹ Francisco de Pina chết đuối ngoài khơi bờ biển Hội An.
Hợp đồng thực hiện biểu tượng tri ân giữa Quỹ Tôn Vinh tiếng Việt và Chữ Quốc ngữ và công ty Huy Anh tại Tam Kỳ lên đến 700 triệu! Với tài chánh hạn hẹp đến từ đóng góp trực tiếp của các thành viên trong Quỹ, các thành viên tháp tùng sang Bồ Đào Nha, tiền thâu được từ việc bán sách của GS Nguyễn Đăng Hưng (Bộ sách GIẤC MƠ VIỆT NAM TÔI), thêm tiền đóng góp mới đây của một số nhà hảo tâm, chúng tôi chỉ thanh toán được 60% giá thành. Hiện chúng tôi vẫn còn nợ Công ty Huy Anh 40% (280 triệu) tổng số phải trả.
BIỂU TƯỢNG TRI ÂN, được thiết kế phỏng theo hình dáng chiếc thuyền buồm vào thế kỷ thứ XVII đã được Ngài Francisco De Pina chọn làm phương tiện đi sang nước Việt, phía dưới dập nổi hình trống đồng Đông Sơn, biểu tượng của văn minh cổ Đại Việt.
Buồm có 2 phần:
– Phần cánh buồm thẳng đứng, chúng tôi ghi lại lời tri ân của người Việt như sau : “Tấm bia này là biểu tượng tri ân cha FRANCISCO DE PINA, một trong những người đầu tiên đã tác tạo ra Chữ Quốc ngữ, chữ viết tiếng Việt dùng ký tự la tinh”.
– Lời tri ân được khắc bằng 3 ngôn ngữ dán trên cánh buồm biểu tượng
Phần cánh buồm no gió, vì không có chân dung nào để lại của cha Francisco de Pina nên chúng tôi cho in lại nguyên văn thủ bút của ngài, 6 khuông nhạc ghi rõ 6 thanh điệu của tiếng Việt và lời giải thích bên cạnh.
Biểu tượng này sẽ được long trọng khánh thành chiều ngày 26/11/2023 tại vuờn hoa thư viện Eduardo Lurenço, thành phố GUARDA với sự hiện diện của quan khách thành phố, đại diện Đại Sứ Quán Việt Nam tại Bồ Đào Nha.
Đức Giám Mục Giáo phận Guarda sẽ tiến hành lễ ban phép lành cho biểu tượng tri ân.
Một phái đoàn hung hậu người Việt, đông đảo gồm 15 người phát xuất từ Việt Nam cộng thêm các Việt Kiều từ Pháp (2), Ý (2), Đức (1), Bỉ (1), Mỹ (1), Úc (1) và Bồ Đào Nha (1) sẽ trực tiếp tham gia buổi lễ khánh thành.
– Việc đặt tượng đài tri ân ngài Francisco de Pina tại GUARDA, thành phố quê hương của ngài, là sinh hoạt nối tiếp việc đặt bia tri ân ngài Alexandre de Rhodes, người có công thực hiện cuốn từ điển đầu tiên quốc tế hóa Chữ Quốc Ngữ mà chúng tôi đã thực hiện cách đây đúng 5 năm (2018) tại ngôi mộ của ngài ở ISFAHAN, Iran.
Lần này, việc chuẩn bị đầu tư công sức cho việc tri ân ngài Francisco de Pina đã đòi hỏi chúng tôi phải cố gắng gấp bội.
Chúng tôi có xác tín rõ nét:
– Tinh thần tri ân là một giá trị đạo đức đến từ lòng tự trọng, sự công nhận khách quan về việc nhận lãnh một lợi ích. Ở đây là lợi ích văn hóa, lợi ích tinh thần.
– Lòng tri ân song hành với sự kính trọng! Người Việt có câu: “Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy”. Trong trường hợp Chữ Quốc Ngữ, không phải chỉ một chữ mà là một hệ thống ký âm tuyệt vời đẳng cấp có ảnh hưởng đến tương lai văn hóa cho toàn dân tộc.
Chúng tôi cũng ý thức rằng chúng tôi cũng phải xin tri ân thành phố Guarda, quê hương của một ân nhân của dân tộc Việt.
Cám ơn chính quyền thành phố đã dành cho chúng tôi sự đón tiếp ân cần và nồng hậu. Biểu tượng đúc bằng đồng tại Thanh Chiêm, nơi ngài đã đặt chân đến nay đã hơn 400 năm sẽ giữ lại đây hơi ấm của tấm lòng con dân 100 triệu người Việt Nam, trong nước cũng như ở nước ngoài, hằng ngày nói tiếng Việt và đọc, viết bằng CHỮ QUỐC NGỮ.
Thủ Đức trước khi lên đường 19/11/2023
Nguyễn Đăng Hưng
Đức Giám mục Micae Hoàng Đức Oanh