Nhà thờ Thị Nghè qua ba thế kỷ thay đổi

Thị Nghè sớm trở thành trung tâm của một trong 12 giáo hạt của giáo phận Tây Đàng Trong. Năm 1850, Đức cha Ngãi (Lefèbvre) đã lập nhà trường tạm tại Họ Thị Nghè. Vì nhiều lý do, nhà thờ Thị Nghè không lưu lại được thông tin và hình ảnh trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX đến giữa thế kỷ XX. Hình ảnh của nhà thờ năm 1953 khá giống phần dưới nhà thờ hiện nay và chưa có tháp chuông.

Năm 1967, nhà thờ Thị Nghè được tu sửa lại. Đặc biệt đây là nhà thờ Công giáo nhưng lại mang dáng dấp kiến trúc Việt. Tác giả thiết kế là kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thiện là một Phật tử thuần thành và chuyên thiết kế chùa.

Vậy mà ông đã cùng vị linh mục sáng tạo ra một công trình tôn giáo vừa mang phong cách Roman (Pháp) lại có dáng dấp tháp Việt cổ. Tháp chuông mới được thiết kế có mái cong lợp ngói ống, những hoa gió làm theo mô-típ trang trí truyền thống Việt xưa. Cổng ra vào cũng làm theo kiểu tam quan có mái ngói đỏ.

Sau gần 50 năm, nhà thờ Thị Nghè một lần nữa được tu sửa và lần này thay đổi rất lớn. Từ một công trình pha trộn Roman–Việt trở thành kiến trúc Gothic với mái vòm nhọn, trổ thêm cửa hông cho thoáng, lắp tranh kính màu, di dời núi đá.

Để thực hiện sự thay đổi, các hoa gió họa tiết Việt cổ trên tháp chuông bị thay loại ngang bằng, các mái ngói bị gỡ bỏ, cổng tam quan thay bằng cổng bán nguyệt, thánh giá được xây mới to hơn…

Việc thay đổi kiến trúc này có đẹp và độc đáo, giá trị hơn kiến trúc cũ hay không chắc chắn sẽ có nhiều ý kiến khác nhau và trái chiều. Nhưng có một thực tế là sang thế kỷ 21, một lần nữa nhà thờ Thị Nghè lại khoác lên mình một chiếc áo mới…

Nhà thờ  Thị Nghè năm 1953, chưa có tháp chuông.
Ảnh tư liệu
Năm 2015, Nhà thờ thay đổi theo phong cách kiến trúc Gothic
Cửa hông được thêm vào
Thánh lễ
Cung thánh mới với tranh kính màu và bàn đá đặt làm từ Đà Nẵng
Thánh giá to hơn trên tháp chuôngvà cổng bán nguyệt
Tháp chuông sau khi thay đổi
Đàng thánh giá xung quanh nhà thờ.

PHẠM TRƯỜNG GIANG

>> Nhà thờ Ba Chuông: Dáng dấp ngôi đình làng giữa Sài Gòn